Barbórka 2017
DZIEŃ ŚWIĘTEJ BARBARY
Postać św. Barbary jest szczególnie bliska mieszkańcom Siewierza, za sprawą kościoła mieszczącego się przy ulicy Krakowskiej, którego jest patronką. W naszej parafii od lat jest kultywowana tradycja odprawiania Mszy świętych w intencji górników w dniu 4 grudnia w tym właśnie kościele.W poniedziałkowy poranek Mszę świętą odprawił i kazanie wygłosił w kościele św. Barbary i św. Walentego ksiądz proboszcz Jan Lubieniecki. Przybliżając wiedzę o świętej Barbarze zachęcił wiernych do wzorowania się na tej świętej i cenienia wartości, które ona ceniła.Warto przypomnieć, że patronka górników, święta Barbara, figuruje na przepięknym obrazie w ołtarzu głównym kościoła przy ulicy Krakowskiej. Ubrana w srebrno-złota szatę, z koroną na głowie, trzyma w ręce palmę męczeństwa przypominając, iż poniosła śmierć męczeńską. A sam kościół św. Barbary i św. Walentego powstał w 1618 r. na miejscu starszej, pochodzącej z XVI wieku drewnianej świątyni i jest określany jako szpitalny, gdyż jego główną rolą było służenie wiernym będącym pacjentami dawnego szpitala istniejącego przy kościele i mieszkańcom przytułku. Utrzymywał się dzięki darowiznom mieszczan i szlachty. Stare przysłowie głosi, iż „Barbara święta o górnikach pamięta”. Górnicy również pamiętają o swojej patronce obchodząc jej święto w dniu 4 grudnia. Wierzą bowiem, iż dzięki pomocy świętej Barbary niejednemu górnikowi uda się wyjść cało z opresji.
Kilka faktów z historii Barbórki...
Przy okazji tego święta warto przeczytać interesujący artykuł księdza Rafała Skitka pt. „Zawłaszczona Barbórka” zamieszczony w numerze 48 „Gościa niedzielnego”. Stanowi on refleksję na temat sposobów przeżywania dnia św. Barbary na Górnym Śląsku, który będąc świętem „na wskroś religijnym”, przez lata zatracał swój religijny charakter. Autor zwraca uwagę, iż Barbórka była oddolną inicjatywą górników i już sama nazwa tego święta nawiązuje do kultu św. Barbary. Początkowo górnicy kultywowali tradycję obchodów dnia św. Barbary poprzez udział w Mszach świętych w swoich kościołach parafialnych, zamawianych przez właścicieli kopalń i poprzez popołudniowe rodzinne uczestnictwo w zabawach tanecznych. Diametralna zmiana nastąpiła od 1948 roku, gdy władza komunistyczna nakazała zmienić dotychczasową „przestarzałą tradycję” i zgodnie „z duchem czasu” wprowadzić właściwą nazwę święta górników poprzez przemianowanie święta Barbórki na Dzień Górnika. Celem tych działań było dążenie do wyparcia tradycji chrześcijańskich. Zamiast Mszy świętej głównym elementem obchodów Dnia Górnika stały się centralne akademie organizowane tak, by uniemożliwić górnikom udział w Mszy świętej. Po zniesieniu stanu wojennego organizowano imprezy sportowe i kulturalne służące dalszej laicyzacji górników. Widoczna poprawa nastąpiła od 1989 roku, gdy w kościołach zaczęto odprawiać Msze święte w intencji górników, zamawiane przez zarządy kopalń. Ograniczono ilość akademii i imprez towarzyszących.
Ksiądz Skitek zastanawiając się, jak dziś obchodzi się Barbórkę, wskazuje, iż górnicy przejęli z tradycji obchodów swojego święta te elementy, które są im najbliższe: Mszę świętą i wspólne świętowanie w domu, na kopalni. Swoje rozważania kończy stwierdzeniem, iż obecnie w obchodach Barbórki przeplatają się ze sobą dwie tradycje: pierwotna - chrześcijańska i narzucona – komunistyczna, a tradycje barbórkowe należałoby wpisać na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
